Ilha Malawe

Het eiland waar Dolf zijn onderzoek doet. We beginnen onze draai er redelijk te vinden en het onderzoek begint te komen. Tijd dus voor een stukje over het onderzoek en het eiland (Malawe).

Het hele onderzoek wordt dus uitgevoerd in het water rond ons eilandje. We gaan met de boot naar het eilandje, met de boot die onderweg de rivier de Búzi op naar vila de Búzi ook langs ons eiland komt. Het eilandje bevat voor zover we kunnen zien drie kleine dorpjes. Dorpje is een groot woord, het zijn verzamelingen rieten hutjes. Wij zitten in het dorpje waar de boot ook stopt. De dropen zijn niet permanent bewoond. De vissers die er wonen hebben allemaal ook een huis in Beira en komen er alleen om te gaan vissen. De consequentie is dat het dorp bijna helemaal uit mannen bestaat. Een enkele keer neemt iemand zijn vrouw of kinderen mee.
Sommige hutjes zijn erg mooi en zien er stevig uit met een deur er in en raampjes (uiteraard zonder glas). Anderen hebben maar een half dak van bij elkaar geraapt riet. Het is duidelijk dat veel mensen geen zin hebben om veel tijd in hun hutjes te steken omdat ze zo door een storm verwoest kunnen worden.
De mensen koken op hout vuurtjes. Soms buiten voor hun hutje maar vaak ook gewoon binnen. En dan doet de SSHW moeilijk over brandgevaar en hoevel cm jassen uit de muur mogen uitsteken in de gang......
Het dorpje is helemaal op het strand gebouwd. Wij kamperen ook in het dorp. We hebben 3 dikke palen in gegraven in het strand zand en hangen tussen die palen (en een huis op palen in aanbouw) onze hangmatten. We hadden ook in de mangroven kunnen kamperen, maar de modder daar en het feit dat de mangroven als openbaar toilet gebruikt worden maakt dat niet echt lekker. Daarnaast is het wel zo leuk om buren te hebben en bij anderen aan het vuur te kunnen zitten. Ons kampement bevindt zicht eigenlijk op het mooiste plekje van het strand. We staan hoog genoeg om niet bang te hoeven zijn voor het water en we staan beschut tussen het dorp aan de ene kant en de mangroven aan de andere kant zodat we eigenlijk altijd redelijk uit de wind staan. Verder hebben we emmers om spullen in op te bergen en een rieten matje om op te zitten en 's nachts de tassen op te leggen.

Het eiland ligt verder erg mooi aan de monding van de rivier de Búzi. Er zitten erg veel vogels op het eiland. We hebben een paar African Fish Eagles bij onze plots zitten (lijken erg op de Amerikaanse Bold Eagle), er zitten veel verschillende soorten waad vogels diverse soorten reigers, ooievaars en ijsvogels en ook een broedend paar pelikanen. We lopen dan ook geregeld even met de verrekijker naar het strand om te kijken wat voor vogels er zitten. We hebben ook af en toe een eenzame flamingo op het eiland zitten, wat heel vreemd is aangezien die altijd in grote kolonies voorkomen. Waarschijnlijk hoort hij bij een kolonie die we een keer iets verderop gezien hebben in de baai.

Ons eten op het eiland is simpel. We nemen vanuit Beira altijd water en brood mee (er is geen zoet water op het eiland) en eten 's avonds altijd aan het vuurtje van anderen massa met vis. Massa is gekookt maïsmeel, resulterend in iets wat moeilijk anders te noemen is dan massa. Het is een stuk dikker dan pap, niet vloeibaar meer, maar helemaal vast is het ook niet te noemen. Je eet het met je handen en het is zoutloos. De bijkomende vissen zijn dan ook erg nodig om de massa smaak te geven. De vissen krijgen we vaak gratis (ze zijn te klein om te verkopen) of soms kopen we een grotere vis van een visser. We vragen aan verschillende mensen om de massa voor ons klaar te maken of schuiven bij hen aan in ruil voor een pak maïsmeel.

We gaan 's avonds meestal erg vroeg naar bed om twee redenen. Ten eerste is het vroeg donker (om half 7) dus je kunt 's avonds dus weinig doen behalve eten, en ten tweede omdat het om half 6 weer ligt begint te worden en het hele dorp dan wakker wordt/is en wij dus ook. Daarnaast gaan sommige vissers vaak 's nachts ook nog vissen wat onze nachtrust ook niet ten goede komt. Als je dan mazzel hebt loopt er ook nog een kudde geiten door het dorp te blaten 's nachts (waar ze vandaan komen, van wie ze zijn en waar ze naartoe verdwijnen is ons een raadsel). Samen met het intensieve werk overdag in de zon maakt dat het leven op het eiland erg vermoeiend. De consequentie is dat we dan ook als we terug zijn in Beira eerst een dag slapen.

Voor ons werk hebben we meestal hulp van diverse eilanders. Als we veel zwaar werk moeten doen (palen zagen en zo) vragen we vaak wel iemand om te helpen. Zij werken vaak een stuk sneller dan wij (ze zijn een stuk sterker en zijn het gewend) en je maakt mensen blij dat ze wat extra geld kunnen verdienen. Voor het werk op het water proberen we altijd dezelfde man te hulp te vragen. Hij heeft zijn eigen kano, werkt hard, is aardig en komt betrouwbaar over. We hoeven hem niet alles uit te leggen, hij komt met suggesties en snapt aardig wat we willen. Hij is duidelijk wel één van de intelligentere van het eiland. Soms vragen we nog een vriend van hem mee als we meer mankracht nodig hebben in het water. Voor hak en zaag werk proberen we steeds verschillende mensen te vragen zodat zo veel mogelijk mensen profiteren van het werk dat we hebben voor ze.

Voor de geïnteresseerden nog even kort (nou ja, voor Dolfs doen) een uitleg wat voor onderzoek we nou eigenlijk doen.
Het doel van Dolfs onderzoek is om te achterhalen waarom mangroven bossen belangrijk zijn voor het zee leven. De mangroven bossen staan op de kust en staan geregeld in het zoute water. De bossen staan ongeveer op plekken die tijdens hoogtij onder water staan. Op het moment dat die bossen onder water staan komen vissen, garnalen, etc naar de bossen. De vraag is waarom ze er naar toe gaan.
Wat het onderzoek zou moeten laten zien is of ze naar de bossen komen om te schuilen (de stammen en luchtwortels van mangroven bossen bieden een mooie schuilplaats) of om er te eten.
Om dit aan te tonen maken we kleine plotjes (1.5 bij 2.5m) met nep mangroven (bamboe stokken) in het water aan de kust. Er zijn drie typen plots (drie behandelingen). Sommige plots hebben alleen bamboe staken en bieden dus alleen een schuilplaats. Aan andere plotjes worden ook mangroven bladeren toegevoegd, wat een voedselbron zou kunnen zijn. Van deze twee typen plots worden de houten staken geregeld schoon gemaakt met als consequentie dat er geen algen en zo op de staken gaan groeien. Het derde type plot bevat ook alleen staken maar die worden niet schoongemaakt, zodat algen en zeepokken en zo op de staken gaan groeien, wat een andere voedselbron zou kunnen zijn. Naast deze drie typen plotjes is er nog een controle plot (waar zonder staken en toevoegingen) om de andere plots mee te vergelijken. Door te kijken welke typen vissen in welke plots voorkomen hopen we te kunnen achterhalen waarom die vissen en zo in mangroven bossen voorkomen.
De vier plots worden op meerdere keren uitgezet. We hebben nu 4 verschillende plaatsen waar we de vier plots hebben neergezet. We gaan op nog twee plaatsen de vier plots neerzetten zodat we in totaal 6 keer alle behandelingen herhalen.
Het uitzetten van de plots op de vier plekken die we nu hebben kostte allemaal meer tijd dan we verwachtten. Vooral het enorme getijden verschil zorgt hier voor. Tijdens spring tij (tijdens volle maan en nieuwe maan) kan het verschil tussen eb en vloed oplopen tot 7m. Het ene moment staat er water in de hutjes op het eiland en een paar uur later staat de halve baai droog. Bijkomend probleem is dat tussen eb en vloed de stroming van het water enorm is. Tijdens die momenten kunnen we echt helemaal niets doen op het eiland. Tijdens spring tij zijn we dus helemaal niet op het eiland. We kunnen dus eigenlijk alleen rond dood tij (tijdens halve maan) wat doen (ongeveer 4 dagen van elke 14 dagen). Maar ook tijdens die dagen kan het verschil tussen eb en vloed nog 3-4 meter zijn. Alleen op de dag van dood tij zelf is het getijde verschil maximaal 1m. We moeten dus ook op de 4 van de 14 dagen dat we op het eiland zijn goed uitkienen wanneer we het water op gaan.
Het gevolg hiervan is dat de 4 plots die in het water staan bijna allemaal al een keer verplaatst zijn omdat ze te diep in het water of juist te ondiep leken te staan, waardoor ze te lang zonder water stonden of juist vaak meters onder water bleken te staan. Inmiddels staan ze allemaal goed.
Om te kijken welke dieren in die plots voorkomen hangen we een net om die plots om te voorkomen dat ze er vandoor gaan. Vervolgens halen we alles uit die plots met een schepnet. We bepalen welke soorten er in de plots komen en hoe groot de dieren zijn. Wat we direct kunnen determineren laten we direct weer vrij in het water. De dieren die we niet direct kunnen identificeren nemen we mee om mbv boeken en een soort microscoop (binoculair) te determineren.